وبلاگ

فشار خون چیست ؟ آنچه باید راجع به فشار خون بدانیم

فشار خون (به انگلیسی : Blood pressure) به مقدار فشاری گفته می‌شود که توسط خون در جریان، به دیوارهٔ رگ‌ها وارد می‌آید و یکی از علائم حیاتی است.

فشار خون یکی از علائم اصلی حیات است، هنگامی که سرخرگ‌های بزرگ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک نیز باریکتر شوند، فشار خون بالا می‌رود.

فشار خون‌ بالا گاهی‌ کشنده‌ بی‌سر و صدا نامیده‌ می‌شود ، زیرا تا مراحل‌ انتهایی‌ اکثرا هیچ‌ علامتی‌ ندارد.

 فشارخون‌ به طور طبیعی‌ در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می‌رود، اما فردی‌ که‌ دچار بیماری‌ فشارخون‌ بالا است‌، به‌ هنگام‌ استراحت‌ نیز فشار خونش‌ بالاتر از حد طبیعی‌ است.

فشارخون نرمال در انسان در حال استراحت در محدوده ۹۰ الی ۱۲۰ میلی‌مترجیوه (سیستولیک) و ۶۰ الی ۸۰ مم/ج (دیاستولیک) قرار دارد. و فشار خون ۱۲۹-۱۲۰میلیمتر جیوه سیستول و زیر ۸۰ دیاستول مرحله پیش فشار خونی نامیده میشود.و به‌طور معمول اگر فشار خون به صورت پایدار بالاتر از ۱۳۰ سیستول و ۸۰ دیاستول قرار گیرد، پاتولوژی و بیماری محسوب می‌گردد. به عارضه افزایش فشار خون بیش از حد طبیعی، هایپرتنسیون و فشار خون بالا یا پرفشاری خون گفته می‌شود. همچنین کاهش فشارخون را هیپوتانسیون می‌نامند.

 

علائم فشارخون بالا

فشار خون بالا به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌گردد. در دسته اول علت فشار خون بالا مشخص نمی‌باشد و به صورت اولیه ایجاد شده‌است. در فشار خون ثانویه افزایش فشار خون به دنبال یک بیماری دیگر اتفاق می‌افتد و آن بیماری را می‌توان به عنوان علت افزایش فشار خون در نظر گرفت که در صورت کنترل بیماری اصلی، پرفشاری خون نیز به صورت مناسب تری کنترل می‌گردد.

افرادی که مبتلا به فشار خون بالای اولیه هستند، ممکن است سال‌ها بدون علامت باشند و از بیماری خود اطلاعی نداشته باشند و زمانی متوجه بیماری خود می‌گردند که دچار علائم (مثل سردرد، تاری و اختلال دید، درد قفسه سینه، سرگیجه و تنگی نفس به هنگام فعالیت) می‌شوند که در واقع این علایم عوارض فشار خون بالاست، لذا تنها راهی که می‌توان در زمان مناسب به آن پی برد، اندازه‌گیری دوره‌ای و منظم فشار خون به وسیله دستگاه فشارسنج است.

 

علل ایجاد فشار خون

علل بروز این بیماری هنوز به طور کامل شناخته نشده است ولی برخی عوامل فرد را مستعد ابتلا به فشار خون می کنند از جمله:

۱- سن‌ بالای‌ ۶۰ سال با افزایش سن احتمال بروز فشار خون افزایش می یابد

۲- چاقی و اضافه وزن

۳- سیگار کشیدن

۴- مصرف الکل

۵- رژیم‌ غذایی‌ حاوی‌ نمک‌ زیاد یا چربی‌ اشباع‌ شده‌ و عدم مصرف میوه و سبزی

۶- کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی

۷- استرس

۸- عوامل‌ ژنتیکی‌، اگر یکی از والدین و یا هر دو دچار فشار خون بالا باشند، خطر ابتلای فرد به فشار خون بیشتر است.

۹- مصرف‌ قرصهای‌ ضد حاملگی ‌، استروییدها و بعضی‌ از انواع‌ داروهای‌ مهارکننده‌ اشتها

۱۰- پشت میزنشینی

۱۱- نژاد : سفید پوستان ونژاد هندواروپایی بیشتر دچار افزایش فشار خون می شوند.

پیشگیری از بیماری فشار خون

۱- کنترل وزن ، کم کردن حتی یک کیلوگرم از وزن برای کنترل فشار خون مفید است

۲- انجام ورزش مرتب، ۳۰ دقیقه ورزش در هر روز بهترین راه مبارزه با پرفشاری خون است

۳- کم کردن مصرف نمک و غذاهای پرچرب

۴- داشتن رژیم غذایی حاوی میوه و سبزیجات ، لبنیات کم‌چرب و غذاهای حاوی پتاسیم نظیر دانه‌های سبوس‌دار و خشکبار استفاده کنید.

۵- عدم مصرف سیگار و مشروبات الکلی

۶- اندازه گیری فشار خون حداقل هر شش ماه یک بار

۷- زنان باردار باید مرتب برای معاینه پیش از زایمان به پایگاه های بهداشتی درمان و خانه بهداشت مراجعه کنند تا کارشناسان بهداشت بتواند به پرفشاری احتمالی خون پی ببرد و به ‌موقع کنترل کنند.

۸- در خانم هایی که قرصهای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند باید فشار خون خود را مرتب کنترل نمایند

۹- پرهیز از مصرف سوسیس، کالباس، کنسرو گوشت، برگرها و سایر فرآورده‌های گوشتی به علت دارا بودن مقادیر بالای سدیم و همچنین پرهیز از سبزی‌های کنسروشده در آب نمک، زیتون شور، چیپس و سایر تنقلات شور.

۱۰- مواد حاوی کافئین از قبیل قهوه ، چای ، نوشابه‌های کولا و شکلات، سبب افزایش فشارخون می‌شوند و باید در حد اعتدال مصرف شوند.

۱۱- اجتناب از مصرف غذاهای سرخ کرده یا غذاهایی که در درجه ی حرارت‌های بسیار بالا و یا با مدت زمان طولانی تهیه می ‌شوند، و عدم استفاده ی چند باره از روغن‌های آشپزی .

۱۲- استفاده از گوشت سفید به جای گوشت‌های قرمز.

۱۳- کنترل استرس ، زیرا یکی از عوامل بالا بردن فشار خون که بسیار سریع هم عمل می‌ کند، استرس و عصبانیت است.

۱۴- استراحت به میزان کافی هر روز زیرا کار کردن بی ‌وقفه بیشترین فشار را بر سلامتی فرد وارد خواهد کرد

۱۵- انجام ورزش‌هایی مثل پیاده ‌روی، شنا، دوچرخه سواری برای پایین آوردن فشار خون مفید هستند بنابراین حداقل ۳ بار در هفته و هر بار حداقل ۳۰ دقیقه باید ورزش کرد

اندازه گیری و سنجش فشار خون

هشت نکته مهم برای اندازه‌گیری درست فشارخون

اکنون به مهم‌ترین نکاتی می‌پردازیم که در اندازه‌گیری فشارخون باید رعایت شوند:

  • پرهیز از نوشیدن چای، قهوه و سایر نوشیدنی‌های حاوی کافیین، 30 دقیقه پیش از اندازه‌گیری فشارخون
  • خودداری از استعمال دخانیات یا قرار گرفتن در معرض دود دخانیات دیگران، 30 دقیقه پیش از اندازه‌گیری فشار خون
  • نشستن در آرامش برای مدت 5 دقیقه پیش از سنجش فشارخون
  • نشستن روی صندلی در حالی که:
    • هر دو پا روی زمین باشد
    • ساعد دست‌ها تکیه داده شده‌ باشد
    • آرنج‌ها تقریبا در سطح قلب قرار گرفته باشد
  • پوشاندن حداقل 80 درصد سطح بازو با بخش بادشونده از بازوبند فشارسنج
  • قرار داشتن بازوبند روی پوست، نه روی لباس
  • پرهیز از صحبت در طول سنجش فشارخون
  • اندازه‌گیری فشار خون دو بار پی در پی با فاصله کوتاه (در صورتی که اعداد فشارخون بیش از 5 میلی‌متر جیوه اختلاف دارند فشار خون برای بار سوم اندازه‌گیری شود)

 

برای اندازه گیری فشار خون میتوان از انواع دستگاه های فشارسنج اعم از فشارسنج عقربه ای (آنالوگ) ، دیجیتالی بازویی ، دیجیتال مچی و یا جیوه ای استفاده کرد.

دیدگاهتان را بنویسید